مرکز پژوهش‌های مجلس با هشدار نسبت به نابسامانی بازار نهاده های دامی، پیشنهادات 8 گانه ای را برای حل چالش های این بازار ارائه داد و تاکید کرد که دولت برای این بازار به موقع تدبیر نکرد.
به گزارش روابط عمومی اتحادیه واردکنندگان نهاده های دام و طیور ایران (اوندا)، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی به تحلیل چالش‌های توزیع و تأمین خوراک مرغداری‌های کشور پرداخت و با هشدار نسبت به وضعیت تأمین نهادههای دامی نوشت: هرچند صنعت طیور، اهمیت راهبردی در امنیت غذایی کشور دارد، ولی تأمین نهادههای تولیدی آن وضعیت مناسبی ندارد؛ به‌نحوی‌که اگر اقدام‌های مقتضی صورت نگیرد کشور با چالش‌های جدی در بخش تأمین گوشت مرغ و تخم‌مرغ، که از اصلی‌ترین منابع غذایی عموم مردم هستند، مواجه می‌شود.
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس می‌افزاید؛ افزایش چشمگیر قیمت نهاده‌ها در چند ماه گذشته و کمیاب شدن آنها حتی با قیمت‌های چند برابری در برخی مقاطع زمانی سبب افزایش ریسک جوجه‌ریزی و کاهش شدید حاشیه سود مرغداران شده و حتی در بسیاری از موارد به ضرر آنها منجر شده است. این موضوع می‌تواند در ماه‌های آینده کاهش شدید جوجه‌ریزی را سبب شود و کشور را دچار کمبود گوشت مرغ و تخم‌مرغ کند.
بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد به‌منظور اصلاح روند تأمین و توزیع نهاده‌ها در کوتاه‌مدت لازم است ضمن تنوع‌بخشی به سبد خوراک دام، رانت‌های موجود و عوامل عدم شفافیت در این زنجیره حذف شود. اصلاح روند فعلی جمع‌آوری و گزارش‌دهی آمار و ارتقای کیفی و به‌روزرسانی سامانه‌ها و مرتبط کردن کامل آنها، از واردات نهاده تا قرار گرفتن آن در اختیار مرغدار و نیز نهایتاً عرضه محصول نهایی توسط مرغدار به بازار مصرف باید مدنظر قرار گیرد.
در این گزارش آمده است: با توجه به مشکلات ایجاد شده، در شرایط موجود، امنیت روانی و ثبات وضعیت و توانایی برنامه ریزی در تولید صنعت مرغ کشور به شکل مناسبی وجود ندارد و این موضوع سبب سردرگمی مرغداران شده و آنها را دچار تردید درباره آینده کرده است؛ به طوری که جوجه ریزی و شروع فعالیت برای آنها جذابیت گذشته را ندارد و حتی مشکلات موجود سبب شده بسیاری از آنها مرغ‌های خود را زودتر از زمان اقتصادی آن به کشتارگاه فرستاده یا حتی از تولید صرفنظر کنند.
بررسی آماری قیمت مرغ و تخم مرغ عرضه شده به بازار نیز نشان از افزایش ۴۷ و ۶۵ درصدی قیمت این محصولات ظرف یکسال گذشته دارد. در حالی که قیمت جهانی نهادههای ذرت و کنجاله سویا در این مدت تنها ۷ و ۲۴ درصد افزایش داشته اند.
هرچند بحران‌های ایجاد شده، قابل پیش بینی بوده و دولت باید اقدام‌های پیشگیرانه ای را به موقع تمهید می‌کرد ولی به هر حال در صورت عدم مدیریت عاجل، بیم ایجاد مشکل در تأمین گوشت مرغ و تخم مرغ و افزایش قیمت می‌رود.
با وجود اینکه در روزهای اخیر تأمین خوراک واحدهای مرغداری از طریق واردات، وضعیت بهتری پیدا کرده است ولی بررسی‌ها نشان می‌دهد یارانه دولت، کمتر از نیمی از هزینه‌های تولید گوشت مرغ و تخم مرغ را پوشش می‌دهد و به دلیل اختلال در زنجیره، تأمین نهاده به کندی انجام می‌شود. در چنین شرایطی بدون شک قیمت گذاری دستوری فارغ از توجه به افزایش هزینه‌های تولید سبب صدمه به تولید خواهد شد.
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش خود برای حل این مشکل پیشنهادات ۸ گانه ای را به این شرح ارائه کرده است: یک- احصای آمار دقیق و افزایش اعتبار آماری پارامترهای مؤثر در طول زنجیره عرضه؛ دو- رفع انحصار در واردات نهادههای دامی؛ سه- تنوع بخشی در اقلام خوراکی؛ چهار- تنوع بخشی به مبادی وارداتی؛ پنج- افزایش شفافیت و نظارت پذیری سامانه‌ها؛ شش- رفع ایرادهای سامانه بازارگاه در راستای حداکثرسازی فرایندهای سیستمی؛ هفت- نظارت مستمر و کارآمد بر همه اجزای زنجیره ارزش؛ هشت- رفع موانع تجاری و ایجاد انگیزه برای بازرگانان صاحب صلاحیت
همچنین با توجه به مسائل زنجیره توزیع و نارضایتی‌های فراوان و ضرورت تصمیمگیری و بهبود فوری امر، پیشنهاد شده کمیته تخصصی، مستقل از معاونت امور دام و طیور، با هدف نظارت میدانی و مستمر بر اجزای مختلف زنجیره تشکیل شود تا ثبات نسبی در این حوزه حیاتی شکل گیرد. این کمیته باید از همه اختیارات لازم در زمینه نظارت ازجمله دسترسی به همه اسناد در همه زمان‌ها و مکان‌ها و امکان بازرسی در طول زنجیره برخوردار باشد.