گروه بین الملل آوندا نیوز/ روسیه با راه‌اندازی بورس کالاهای کشورهای عضو بریکس در پی ارتقای جایگاه خود در بازار جهانی غلات و بهره گیری از مزیت جغرافیایی دریای سیاه برای نقش آفرینی در بازار رقابتی جهان است.
آوندا نیوز طی گزارشی تحلیلی به آخرین وضعیت تولید و صادرات نهاده ها، مقاصد صادراتی همراه با تحلیل و پیش بینی تحولات پرداخته است:
بنا بر این گزارش وزارت کشاورزی روسیه روز جمعه، عوارض صادراتى را براى تاريخ ٢٠ ام الى ٢٦ ام ماه نوامبر اعلام كرد؛ بر اين اساس، مجدداً شاهد افزايش عوارض صادراتى گندم به ٢،٦٨٩ روبل خواهبم بود. در مقابل، پس از هفته ها افزايش، بالاخره عوارض جو و ذرت با اندكى كاهش به ترتيب ١،٢٣٣ روبل و ٣،٠٦٥ روبل اعلام شد
تولید و صادرات گندم
مزارع گندم زمستانه در مناطق اروپایی روسیه، به ویژه کراسنودار و استاوروپول غربی، با رشد اولیه ضعیف، دست و پنجه نرم می‌کنند بطوريكه بسیاری از مزارع رشد کمی نشان داده یا اصلاً رشدی نداشته‌اند. این وضعیت، همراه با کاهش رشد پیش‌زمستانی در مناطق جنوبی و مرکزی، نگرانی‌ها درباره احتمال آسیب‌دیدگی زمستانی را افزایش می‌دهد. برخى از برآوردها، سطح زیر کشت گندم زمستانه برای فصل ۲۰۲۵ را ۱۶.۴ میلیون هکتار برآورد کرده است که نسبت به ١٧ میلیون هکتار سال گذشته کاهش یافته است. توجه داشته باشيم كه ميزان سهمیه صادرات گندم از فوریه تا ژوئن (نيمه دوم فصل زراعى) نیز حدود ۱۰.۵ تا ۱۱.۵ میلیون تن تخمین زده شده که کاهشی قابل‌توجه نسبت به ۲۷.۸ میلیون تن در فصل گذشته خواهد داشت.
در خصوص روند كاشت، تا حدودى شاهد بهبود وضعیت محصولات زمستانی به ویژه در گندم هستيم. بارندگی‌های اخیر وضعیت کشت زمستانه گندم را در مناطق مرکزی و ولگا از “ضعیف” به “متوسط” ارتقا داده و پیش‌بینی تولید برای سال ۲۰۲۵ بین ۸۱ تا ۸۵ میلیون تن است، هرچند این مقدار وابسته به شرایط آب‌وهوایی آینده است. انتظار می‌رود صادرات گندم در ماه اکتبر به رکورد ۵.۵ تا ۵.۶ میلیون تن برسد. کل صادرات غلات هم حدود ۶.۳ تا ۶.۶ میلیون تن برآورد ميشود ، در حال حاضر، متوسط قیمت فوب برای گندم با پروتئین ۱۲.۵ درصد حدود ٢٣٥-٢٤٠ دلار برآورد می‌شود .
طبق برآوردها تا اوايل هفته قبل، پیش‌بینی می‌شود که صادرات گندم روسيه در ماه اکتبر به ۵.۴ تا ۵.۵ میلیون تن و در ماه نوامبر به ۴.۸ تا ۵ میلیون تن برسد.
در زير مقايسه اى از متوسط روند قيمت گندم روسيه و گندم غير از روسيه را از سال ٢٠١٩، بررسى ميكنيم.
همچنین در زير، روند برداشت گندم روسيه را از سال ٢٠١٢ و پيش بينى برداشت در سال آينده را بررسى ميكنيم.
تولید و صادرات ذرت و جو
تولید ذرت نیز تحت تأثیر قرار گرفته و بازده کنونی به حدود ٤.٩ تن در هکتار رسیده که نسبت به٦.٦٨ تن در هكتار در سال گذشته کاهش یافته است. قیمت ذرت در روسیه مرکزی همچنان بالا بوده و به كانال ٢١٥-٢٢٠ دلار در هر تن رسیده است که نشان‌دهنده محدودیت عرضه و کاهش فعالیت‌های صادراتی به دلیل افزایش تعرفه‌ها و هزینه‌های حمل و نقل است. ترکیب این کاهش در تولید گندم و ذرت و چالش‌های صادراتی نشان‌دهنده محدودیت در بازار غلات و تأثیرات آن بر زنجیره‌های تأمین داخلی و بین‌المللی است.
از سوى ديگر، صادرات ذرت همچنان کند پیش می‌رود بطوريكه از اول تا دوازدهم ماه نوامبر تنها ۵۸ هزار تن (سهم ايران تنها ٣٥ هزار تن) صادر شده است. قیمت ذرت تحويل بنادر دریای سیاه به طور متوسط ٢١٥-٢٢٠ دلار در هر تن و قیمت تحويل پایانه‌های صادراتی بین ۱۷۶۰۰ تا ۱۸۵۰۰ روبل در هر تن است. تقاضای بازار داخل، روند افزايش عوارض صادراتى و چالش‌های لجستیکی، به ویژه در منطقه دریای آزوف، همچنان صادرات ذرت را دچار چالش نموده است.
قیمت جو در بازار داخلی تا حدودى، افزایش یافته است که به دلیل تقاضای داخلی بالا می‌باشد و این محصول در بنادر دریای سیاه با قیمت فوب حدود ٢٠٠-٢٠٥ دلار در هر تن معامله می‌شود. همچنین، قیمت ذرت در بازار داخلی در حال افزایش است و قیمت فوب این محصول در حدود ٢٢٠-٢٢٥ دلار در هر تن باقی مانده است. روسیه با توجه به افزایش هزینه‌های حمل و نقل، تلاش می‌کند قیمت ذرت را تثبیت کند.
در زير، ميزان صادرات ذرت و جو روسيه را از ابتداء فصل برداشت تا ابتداء ماه جارى، طى سه سال قبل را بررسى ميكنيم.
روند صادراتی نهاده ها و مقاصد صادراتی
در ماه اکتبر، روسیه ۷.۱۴ میلیون تن غلات صادر کرد که نسبت به ماه مشابه سال گذشته ۱٪ افزایش داشته است.
گندم بخش عمده‌ای از این صادرات را تشکیل می‌دهد و نزدیک به ۶.۵ میلیون تن بوده که نسبت به ۵.۸ میلیون تن سال گذشته ۱۰.۸٪ افزایش داشته است.
با این حال، صادرات جو و ذرت به ترتیب ۳۱.۶٪ و ۶۲.۵٪ کاهش یافته و به ۴۳۰ هزار تن و ۲۱۷.۷۰۰ تن رسیده است.
در مجموع، در چهار ماه نخست سال زراعى ۲۰۲۴/۲۵، روسیه ۲۵ میلیون تن از غلات اصلی، از جمله ۲۱.۸ میلیون تن گندم، صادر کرده است. این میزان نسبت به سال گذشته ۷٪ کاهش در صادرات گندم و ۱۳٪ کاهش در کل صادرات غلات نشان می‌دهد.
مصر در ماه اکتبر بزرگترین خریدار بود و واردات خود را ۱.۸ برابر افزایش داد و به ۱.۳۵۸ میلیون تن رساند. الجزایر با رشد ۱۵٪ و واردات ۵۱۶ هزار تن در جایگاه دوم قرار گرفت، در حالی که ترکیه در جایگاه سوم قرار داشت اما واردات آن به میزان ۴۵٪ کاهش یافت و به ۵۱۲.۵ هزار تن رسید.
مقاصد جدید صادراتى در اکتبر شامل اردن، سریلانکا، اتیوپی، جیبوتی و تعدادی کشورهای دیگر، عمدتاً در آفریقا، بوده‌اند. شایان ذکر است که در ماه اکتبر هیچ صادراتی به برزیل، تاجیکستان، ازبکستان، لتونی، عراق، پاکستان و برخی کشورهای دیگر صورت نگرفت.
در زير، پنج مقصد اصلى بازار صادراتى روسيه را از ابتداء فصل تا ماه اكتبر، بررسى ميكنيم.
تحلیل و پیش بینی تحولات
در هفته های اخیر، شاهد تقاضای ضعیف در خصوص گندم در حوزه درياى سياه بوديم كه تا حدودى باعث ثبات قیمت گندم در بنادر دریای سیاه شده و بسیاری از صادرکنندگان فعالیت خود را متوقف کرده‌اند.
به همین ترتیب، صادرات جو نیز نسبتاً کم بوده و انتظار می‌رود تعرفه‌های صادراتی آن افزایش یابد و فشار بیشتری بر روند قيمت بازار وارد کند. کاهش تقاضای بین‌المللی همراه با محدودیت‌های لجستیکی، تأثیر زیادی بر صادرات گندم و جو از روسيه داشته است.
از سوى ديگر، افزایش اخیر نرخ بهره توسط بانک مرکزی روسیه، که نرخ کلیدی را به ۲۱ درصد رسانده، این چالش‌ها را برای بخش غلات تشدید کرده است. با پیش‌بینی افزایش نرخ‌های وام تجاری برای کشاورزان به ۲۴-۲۵ درصد، فشار مالی افزایش یافته می‌تواند به طور قابل توجهی را به ویژه در مناطق با محدودیت‌های لجستیکی تحت تأثیر قرار دهد. برای تولیدکنندگان گندم و جو، این هزینه‌های بالای وام ممکن است توانایی آن‌ها را برای سرمایه‌گذاری در نهاده‌ها یا گسترش عملیات کاهش دهد و در نتیجه تولید و حجم صادرات آینده را تحت تأثیر قرار دهد. افزایش نرخ بهره، همراه با تقاضای ضعیف صادراتی و تعرفه‌های بالاتر صادراتی، چشم‌انداز اقتصادی دشواری را برای صنعت غلات روسیه ایجاد کرده است.
از سوی دیگر هوای مساعد در ماه اکتبر باعث شده که اختلالات در دریای سیاه به حداقل برسد. با این حال، ذخایر منطقه‌ای نوسانات قابل توجهی دارند، به طوری که حجم بالایی از گندم در مناطق ولگا و سیبری وجود دارد، اما این مناطق برای دسترسی به بازارهای صادراتی با چالش‌های لجستیکی مواجه هستند.
روسیه و بورس کالاهای کشورهای عضو بریکس
روسیه در اقدامی استراتژیک، در حال راه‌اندازی بورس کالاهای کشورهای عضو بریکس است تا جایگاه خود را در بازارهای بین‌المللی گندم و سایر غلات تقویت کند. این حرکت به منظور استفاده از مزیت جغرافیایی دریای سیاه و مقابله با رقابت موجود در بازارهای جهانی انجام می‌شود، هرچند با نوسانات عوارض صادراتی و افزایش قیمت‌های داخلی، فشارهایی بر قیمت‌ها وارد شده است.
در زير، روند تغييرات نرخ پايه بهره را در روسيه طى ٢٠ سال، بررسى ميكنيم.
