در این یادداشت به قلم صادق توسلی زاده، رئیس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری وضعیت کنونی تامین خوراک دام و طیور در کشور و شرایط نیل به خودکفایی نسبی به زعم وی تشریح شده است که با هم می خوانیم:
بخش کشاورزی از جمله بخش‌هایی است که ارتباط نزدیکی با امنیت غذایی دارد؛ به طور کلی امنیت غذایی موضوعی است که بدون تردید از ارکان اساسی امنیت ملی هر کشوری محسوب می‌شود؛ تامین مواد غذایی از این جهت اهمیت پیدا می‌کند که توان اقتصادی و دسترسی فیزیکی آحاد مردم به غذای کافی و سالم، زیرساخت لازم و ضروری برای پیشرفت هر کشوری محسوب می‌شود.
بدیهی است که اگر کشور در تامین محصولات و نهاده‌های تولیدی بخش کشاورزی که بعضاً جزء اقلام استراتژیک مصرفی هستند، دچار وابستگی باشد، از همان محل نیز آسیب پذیر خواهد بود.
اهمیت بخش کشاورزی در اقتصاد کشور تا آنجاست که هشت قلم از ده قلم عمده محصولات وارداتی به کشور با ارزشی در حدود ده میلیارد دلار را در سالهای اخیر محصولات کشاورزی که مهمترین آنها خوراک دام و طیور (کنجاله سویا، ذرت، جو، ریز مغذی‌ها همچون متیونین، لیزین و …) است، تشکیل داده است.
ورود دانش بنیان ها به عرصه تولید
در حال حاضر ۵۴۴ شرکت دانش‌بنیان بخش کشاورزی فعال هستند و بر روی ۸۷۰ محصول دانش‌بنیان فعالیت می کنند؛ این در حالی است که با توجه به ظرفیت‌های بخش کشاورزی، امکان رشد خیلی بیشتر از این میزان وجود دارد؛ هر چند که این رشد، منوط به همکاری وزارت جهاد کشاورزی و فراهم‌سازی فضای حضور بیشتر برای دانش‌بنیان‌ها است.
خوراک دام؛ نیاز به بهسازی روش ها
البته لازم به ذکر است که اگر بخشی اندک از همین مبالغ در طول زمان، صرف بهسازی و اصلاح روش‌های تولید خوراک دام می‌شد، میتوانست کشاورزی کشور را دگرگون کند، خاطرنشان کرد: در این‌صورت علاوه بر ایجاد اشتغالی پایدار و مولد، از ظرفیت‌های خدادادی کشور به نحو بهتری استفاده می‌شود.
شرط خودکفایی نسبی در نهاده های دامی
میزان وابستگی کشور به نهاده‌های دامی (خوراک دام و طیور) وارداتی را بیش از ۸۰ درصد است و این موضوع، تهدید جدی برای امنیت غذایی کشور محسوب می‌شود در حالی که می‌توان با برنامه‌ریزی صحیح از تمامی پتانسیل‌های موجود در کشور استفاده کرده و به خودکفایی نسبی در تولید خوراک دام و طیور رسید. درهمین راستا معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری آماده همکاری در زمینه تولید داخلی خوراک دام و طیور است.
سمت و سوی سیاستهای حمایتی
حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در زمینه اصلاح نژاد و معرفی بذور مقاوم به خشکی ذرت، سویا، کلزا، جو، حمایت از ایده‌ها و طرح موفق به‌نژادی و به زراعی نهاده‌های اولیه خوراک دام و طیور (ذرت، سویا، کلزا، جو)، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و طرح و ایده‌های مربوط به تولید ریزمغذی‌ها و افزودنی‌های خوراک دام و طیور ازجمله متیونین، لیزین و … (ارزش واردات اقلام مذکور سالانه بالغ بر ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار است) و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در زمینه تولید بذور کشت دیم که بیش از ۴۰ میلیون هکتار اراضی دیم با متوسط بارندگی ۴۰۰ میلی متر در کشور وجود دارد که مستعد تولید خوراک دام و طیور (ذرت، سویا، کلزا و …) هستند؛ از جمله حمایت‌هایی است که در نظر گرفته شده است.
فعال سازی ظرفیت مراتع
همچنین باتوجه به اینکه درحال حاضر از ۷۰ میلیون واحد دامی موجود در کشور، حدود ۴۳.۳ میلیون واحد دامی وابسته به مرتع است؛ حمایت از طرح و ایده‌های مربوط به فعال‌سازی ظرفیت مراتع نیز در دستور کار قرار گرفته است، زیرا ظرفیت چرا در مراتع و بیابان‌های کشور حدود ۷۵ میلیون واحد دامی است.
کشت کلزا و رونق تولید خوراک دام
حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و طرح‌ها و ایده‌های مربوط به توسعه کشت دانه روغنی کلزا از دیگر اقدامات معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری جهت رسیدن به خودکفایی در تولید خوراک دام و طیور است؛ کلزا از جمله دانه‌های روغنی کم آب‌بر و متناسب اقلیم ایران است که علاوه بر تامین روغن مورد نیاز کشور می‌تواند نقش مهمی در تامین خوراک دام کشور داشته باشد.
بازیافت بقایا و بازمانده های کشاورزی
همچنین حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان برای تبدیل بقایا و بازماندهای بخش کشاورزی به خوراک دام، کود و کمپوست و … مورد حمایت معونت علمی ریاست جمهوری است بطوریکه در این زمینه دستاوردهای خوبی محقق شده و در تدوین آیین‌نامه و دستورالعمل‌های مورد نیاز آن به وزارت جهاد کشاورزی کمک‌هایی از سوی معاونت علمی شده است و بخش‌هایی از آن نیز در دست تدوین است.
* منبع: معاونت علمی ریاست جمهوری